Jedna z najstarszych tłoczni oliwy w Hiszpanii.

Almazara La Erilla.

Ten tekst powstał dzięki pomocy przemiłej Pani Marty, Polki mieszkającej w Andaluzji.

Pani Marta pracuje w La Erilla, jako „catadora de aceite” i somelierka, czyli specjalistka od degustacji oliwy i wina.

Zwiedzając Granadę lub szusując na nartach w Sierra Nevada warto skoczyć na chwilę do urokliwego Nigüelas i skorzystać z niepowtarzalnej okazji zwiedzenia oryginalnej zabytkowej tłoczni oliwy. W towarzystwie miłego polskiego przewodnika możemy spróbować prawdziwej hiszpańskiej oliwy z oliwek!

Panorama miasteczka Nigüelas 

Centro de Interpretación Almazara La Erilla znajduje się w południowej części półwyspu, w typowym białym miasteczku andaluzyjskim Nigüelas nieopodal Granady. Jest częścią niewielkiego regionu Valle de Lecrín (dolina miasteczka Lecrín) słynącego z niepowtarzalnych tradycyjnych gajów oliwnych. To ekologiczny region, w którym w cieniu drzew oliwnych rosną mniejsze drzewka cytrusowe wzbogacając bioróżnorodność rolniczą.

Już sama lokalizacja sprawia, że Centrum warte jest odwiedzenia. La Erilla oferuje niepowtarzalny widok na dolinę Lecrín, białe andaluzyjskie miasteczka i ośnieżone szczyty Sierra Nevada.

Dolina Lecrin

Widoki są tak malownicze i rajskie, że dolina ta zwana jest też Valle de la Alegría czyli (doliną radości)

La Erilla to centrum edukacyjne przybliżające proces tłoczenia oliwy z oliwek virgen extra (hiszp. aceite de oliva virgen extra lub AOVE). Jak wiemy najlepsza hiszpańska oliwa z oliwek tradycyjnie wytwarzana była w Andaluzji.

Dlaczego Almazara la Erilla jest taka niezwykła?

Dzięki zrządzeniu losu, dlatego, że w pewnym momencie została zapomniana przez „świat i ludzi”.

W 1942 roku w regionie pojawiła się elektryczność i olejarnie oparte o młyny wodne przestały mieć znaczenie. Oliwę zaczęto tłoczyć w nowo powstałych, nowoczesnych elektrycznych młynach. La Erilla pozostała jednak niezmieniona i ma bezcenną wartość dla edukacji i zachowania historii w jej nienaruszonej formie. Dlatego jest kandydatem na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

Patio de trojes

Almazara, co to znaczy?

Zwykle tłumaczymy to jako młyn lub tłocznia oliwy z oliwek, jest to jednak uproszczenie.

Almazara to termin, przez który rozumiemy cały proces tłoczenia oliwy z oliwek. Trzeba wiedzieć, że określenie młyn odnosi się jedynie do jednego z wielu elementów, które były potrzebne do wytłoczenia oliwy. La Erilla zachowała wszystkie oryginalne elementy, które gdybyśmy dzisiaj uruchomili, nadal funkcjonowałyby prawidłowo.

Almazara, w formie w jakiej możemy ją teraz podziwiać, pochodzi się z XV wieku, jednakże jej początki sięgają czasów rzymskich na Półwyspie Iberyjskim.

Z czego składa się antyczna tłocznia oliwy czyli Almazara?

Mówiąc o elementach, które były potrzebne, by wytłoczyć oliwę z oliwek virgen extra, trzeba prześledzić proces, przez, który przechodziła każda zebrana oliwka. W skład typowej olejarni wchodziło:

• Patio zewnętrzne (hiszp. patio de trojes) – część zewnętrzna almazary, gdzie składowano nie dłużej niż dobę oliwki przywiezione z gajów oliwnych,
• Młyn napędzany siłą mięśni zwierząt (hiszp. molino de sangre, dosłowniemłyn napędzany krwią) – wybudowany po raz pierwszy w czasach rzymskich,
• Młyn wodny (hiszp. molino hidráulico) – z kołem ułożonym poziomo pod ziemią, które napędzała woda z topniejących śniegów Sierry Nevady. Młyn skonstruowano po raz pierwszy w okresie arabskim, zastąpił młyn napędzany siłą mięśni zwierząt.

Młyn wodny

• Sala tłoczenia (hiszp. sala de prensado) – imponujący mechanizm skonstruowany przy użyciu ogromnej drewnianej sosnowej beli i obciążenia wprowadzającego ją w stan równowagi, tak, by wywrzeć dostatecznie silny i stały ucisk na prasę tłoczącą.
• Mastrujo to pasta otrzymana ze zmielonych oliwek, która przed tłoczeniem nie jest jeszcze tak smaczna jak sok z oliwki, czyli nasza ukochana oliwa z oliwek extra virgin tłoczona na zimno.

Sala tłoczenia oliwy z oliwek

W La Erilli oprócz zwiedzania po polsku olejarni z Pania Martą i poznania całego procesu powstawania doskonałej oliwy z oliwek, możliwe jest też odbycie profesjonalnej degustacji hiszpańskiej oliwy z oliwek virgen extra lub wina. Można również uczestniczyć w warsztatach kulinarnych oraz poznać sposoby pielęgnacji cytrusów i kupić typowe dla hiszpańskiej kultury oliwnej naczynia i pamiątki.